ضمیر به معنای پنهان و ناپیدا است. برای مثال می‌گوییم ضمیر ناخودآگاه. در وادی زبان ضمیر به معنای کلمه ای است که اشاره به شخص، شی و یا پدیده‌ای دارد بدون آنکه نام آن را مستقیما ذکر کند. برای مثال وقتی می‌گوییم “او آمد” در اینجا مشخص نیست که منظور از او دقیقا کیست. ولی این شخص برای دو نفری که با هم درباره “او” صحبت می‌کنند کاملا واضح است. او در اینجا یک ضمیر است. یا وقتی می‌گویید “تمیزش کردم” “ش” یک ضمیر است که به چیز مشخصی اشاره دارد. ضمایر از تکرار اسم جلوگیری میکنند چرا که تکرار برای انسان خسته کننده است اما استفاده از ضمیر باعث ایجاد چالش برای مغز می‌شود.

در تمامی زبان‌ها سه دسته ضمیر داریم: 

1.متکلم (فرد یا افرادی که با دیگران صحبت می‌کنند.)

2.مخاطب (فرد یا افرادی که شنونده کلام گوینده هستند.)

3.غایب (فرد یا افرادی که گوینده و شنونده درمورد آنها صحبت می‌کنند.)

مشخصه دوم در ضمایر جنسیت متکلم، مخاطب و غایب است. البته این مشخصه در تمامی زبان‌ها وجود ندارد. در زبان فارسی ضمایر بسیار خلاصه‌تر و محدودترند. اما ضمایر در زبان انگلیسی و زبان عربی به جنسیت توجه بسیاری دارد. در زبان عربی تقریبا تمامی ضمایر برای به صورت مجزا وجود دارد. برای مثال تفاوتی نمی‌کند مخاطب شما مرد باشد با زن شما او را با ضمیر “شما” خطاب می‌کنید ولی در زبان شیرین عربی از ضمیر “أنتَ” برای مخاطب مرد و از ضمیر “أنتِ” برای مخاطب زن باید استفاده کنید.

مشخصه سوم در ضمایر عدد افرادی است که ضمایر به آن برمی‌گردد. در اکثر زبان‌ها ضمایر برای مفرد و جمع وجود دارد ولی در زبان شیرین عربی، حتی ضمایر مخاطب و غایب برای دو نفر (مثنی) هم وجود دارد که این موضوع موجب بالاتر رفتن دقت زبان عربی در مقایسه با دیگر زبان‌ها می‌باشد. اگر به مطالعه در خصوص ضمایر در زبان انگلیسی علاقه‌مندید از مقاله ضمایر در زبان انگلیسی دیدن کنید.